تاریخچه قند و شکر

ظاهراً گیاه نیشکر برای نخستین بار توسط مردمان ساکن در جزایر پلی نزی مورد استفاده قرارگرفته است و از آنجا به هندوستان رفته است . هنگامیکه داریوش امپراتور پارس در 510 سال قبل از میلاد ، هند وستان را فتح نمود ، درآنجا گیاه عجیبی یافت که از آن بدون دخالت زنبور نوعی عسل خارج می گردید. اسرار مربوط به قند حاصل از نی توسط کاشفان دیگری گشوده شد و هر چند که در ابتداء از این راز بدقت محافظت می گردید ولی سرانجام به طمع کسب سود سرشار ، محصول آنرا صادر نمودند. سپس این عربها بودند که با کشور گشایی بزرگ خود در قرن هفتم میلادی ، با این راز آشنا شدند هنگامیکه مسلمانان در سال 642 میلادی سرزمین فارس را فتح نمودند ، برای نخستین بار دریافتند که شکر چگونه درست می شود .کشور گشایی های آنها باعث گسترش صنعت تولید شکر به شمال افریقا و اسپانیا گردید.
تاریخچه تجارت نیشکر نشان می دهد که ایرانیان از نخستین اقوامی بودند که هزاران سال پیش توانستند شکر متبلور سفید را بصورت جامد از نیشکر بدست آورده، آن را به عنوان کالای تجاری به بازار عرضه کنند. تلاش برای کشت نیشکر در ایران در سال 1338 با احداث اولین واحد بزرگ کشت و صنعت نیشکر در هفت تپه در خوزستان، آغاز به کار کرد .در سال 1274 هجری شمسی راه اندازی اولین کارخانه تولید قند و شکر از چغندر در منطقه کهریزک صورت گرفت. از حدود سال 1311 بتدریج کارخانه های قند در مناطق مختلف ایران تاسیس شدند و هم اکنون حدود 34 کارخانه از چغندر قند و 5 کارخانه از نیشکر تولید قند و شکر را انجام می دهند.
در زمان جنگ های صلیبی در سده 11 میلادی بود که ملل اروپای غربی با شکر آشنا شدند . پس از آنکه جنگجویان صلیبی به خانه های خود بازگشتند در مورد یک گونه گیاهی جدید و محاسن آن تعریف نمودند. نخستین تولید شکر در سال 1099 در انگلستان ثبت گردیده است . در قرون بعدی اروپای غربی شاهد تجارت وسیع انواع کالا ها ازجمله شکر بسمت شرق بود . بعنوان نمونه ثبت گردیده است که در سال 1319 میلادی در شهر لندن هر پاند ( 454 گرم) شکر به قیمت دو شیلینگ بدست مردم می رسید که معادل با یکصد دلاربه ازائ هر کیلوگرم به قیمت امروز می باشد و نشان می دهد که در آن روزگار شکر یک کالای بسیار لوکس و تشریفاتی بوده است .
مردمان اروپا در قرن پانزدهم میلادی درشهر ونیز ایتالیا موفق به تصفیه نمودن شکر البته در مقیاس کارگاه های با ظرفیت پایین شدند ولی هنوز حمل ونقل آن بعنوان یک محصول خوراکی با مشکلات زیادی همراه بود . در همان سالها دریانوردی بنام کریستف کلمب ، موفق به کشف قاره آمریکا یا دنیای جدید گردید و در دومین سفر خود به این سرزمین در سال 1493 گیاه نیشکر را در نواحی کارائیب کشت نمود. وجود شرایط اقلیمی مناسب برای رشد نیشکر در این منطقه باعث رشد سریع این صنعت در آنجا گردید.
در سال 1750 میلادی تعداد 120 کارگاه تصفیه شکر در انگلستان مشغول به کار بودند و مجموع تولید سالانه آنها 30 هزار تن بود. در این مرحله هنوز شکر به عنوان یک کالای لوکس و گرانقیمت بود بطوریکه آنرا طلای سفید نیز می نامیدند. دولت ها دریافتند که می توانند عواید سرشاری را از طریق شکر و اخذ مالیات بیشتر از کارگاههای ساخت آن کسب نمایند. مجموع مالیات اخذ شده در سال 1781 در بریتانیا رقمی بالغ بر 326 هزار پوند بود و این میزان در سال 1815 به سه میلیون پوند افزایش یافت. در بریتانیا ، این وضعیت تا سال1874 و زمان نخست وزیری آقای گلادستون که مالیات شکر را بمنظور کاستن از قیمت این کالا بنحوی که برای شهروندان عادی نیز قابل استفاده گردد حذف نمود، ادامه داشت.